De bezwaren van de smid...

Vorige week kreeg ik een interessante mail van een van de deelnemers van de workshop “Hoeven Kijken” die ik in november gaf in Friesland. In haar mail beschrijft ze een klassiek dilemma: Ze weet nu meer over paardenhoeven, maar haar traditionele hoefsmid die ze vertrouwt en die al 14 jaar het onderhoud van de hoeven van haar paarden doet, heeft bezwaren tegen ‘natuurlijk' bekappen. Wie moet ze nu geloven en wat moet ze doen?

De bezwaren van de smid:
In de mail werden de bezwaren beschreven die de traditionele hoefsmid heeft op bekappen volgens nieuwe inzichten:

Hielen: Als je de hielen inkort, is dat een te zware belasting op de pezen, want dan wordt de stand van de voet anders en rekken de pezen teveel uit. Dit kan kreupelheid tot gevolg hebben. Hij zegt te hebben geleerd nooit aan de hielen te komen.

Draagrand en straal: Een paard loopt op de buitenrand en het zoolmechanisme vangt de beweging op. Een paard kan nooit op de straal lopen. Die is veel te gevoelig en stel dat hij daar een scherp voorwerp in krijgt, dan is de ellende niet te overzien.

Aanpassing van het paard aan de leefomgeving: De paarden die wij hebben zijn al generaties lang gewend aan de leefomgeving bij mensen en niet te vergelijken met wilde paarden. Onze paarden hebben zich aangepast en de hoeven dus ook. Ze moeten hier leven, op vaak zachte grond en daarom bekappen we zoals we nu doen. Je kunt een paard niet terugbrengen naar een evenbeeld van de wilde paarden.

Twijfels....
Ze schrijft: Ik ben nu dus ernstig aan het twijfelen. Op een site las ik een afschrikwekkend verhaal over de gevaren van natuurlijk bekappen Met name de Strasser methode zou fataal zijn. Zulke verhalen helpen niet bepaald.

Is de traditionele manier echt niet goed? Mijn paarden lopen al hun leven lang op deze manier en zijn echt niet continu kreupel of zo. Hoe weet ik dat dit niet goed is? Als ik de hoeven goed bekijk, is de rand wel aan de lange kant en zijn de hielen een beetje te hoog. Mijn hoefsmid snijdt ook de zool bij, tot de mooie concave vorm er is. De straal wordt netjes schoongesneden, de steunsels eraf. Maar is dat allemaal zo fout?
Deze hoefsmid komt al 14 jaar bij ons en ik moet eerlijk zeggen dat ik nog nooit problemen heb gezien bij de paardenhoeven. Soms werd een paard te kort bekapt en liep gevoelig, daar baalde ik wel eens van. De volgende keer hield de hoefsmid er rekening mee.

Toen mijn haflinger enkele jaren geleden ernstig hoefbevangen was, heeft de hoefsmid door kort te bekappen de hoeven weer in orde gekregen (gecombineerd met pijnstillers van de dierenarts). Hij kwam een keertje vaker langs en als er iets was kon ik hem altijd bellen en dan was hij er ook meteen. De haflinger heeft weer perfecte hoeven.

Je begrijpt dat ik het nu even niet meer weet. Ik vind het natuurlijk bekappen verhaal heel logisch klinken, maar durf nog niet veel meer dan een beetje vijlen. Je zult vast geen antwoorden hebben op al de opmerkingen, ik wacht het wel af. Hoop wel op een vervolgworkshop….

Mijn antwoord
Bedankt voor je leuke en eerlijke mail. Wat jij beschrijft lijkt me een op dit moment veel gevoerde discussie tussen de voor- en tegenstanders van 'natuurlijk' bekappen. Het zet mij ook aan het denken want ik weet eigenlijk niet goed hoe traditionele smeden over hoeven denken. Ik heb altijd alleen vanuit de evolutionair en anatomisch logische manier naar hoeven gekeken. Ik volg mijn gevoel en logica en word niet gehinderd door eeuwenoude tradities :-)

Allereerst zou ik willen zeggen: Ga niet zelf vijlen totdat je een goede cursus hebt gedaan en begeleid en gecontroleerd kan worden door iemand die professioneel is of veel ervaring heeft en een zelfde visie heeft als jij.

Strasser
Wat je schrijft over Strasser is overdreven. De Strasser methode is ontwikkeld als een medische ingreep die alleen in een gespecialiseerde kliniek kan worden uitgevoerd. Voor diverse paarden met heel ernstige problemen heeft deze methode het verschil tussen leven en dood betekend. Niet geschikt om thuis te doen op paarden van wie in feite alleen de nagels moeten worden geknipt. Een pedicure is geen chirurg!

Hoefbevangen
Hoewel je schrijft dat je paarden geen problemen hebben schrijf je ook dat je paard een keer hoefbevangen geweest. Wat ik me afvraag: Zag je smid de hoefbevangenheid aan komen? Heeft hij iets gedaan om het te voorkomen of je geïnformeerd over de invloed van het dieet op de hoeven? Gelukkig is het weer goed gekomen. Interessant dat je schrijft dat de korte bekapping toen genezing tot gevolg had.

Hoge hielen beïnvloeden de positie van het hoefbeen

Een paard dat op de draagrand loopt, een straal heeft die de grond niet raakt en een hoge hiel heeft, kan in de ‘startblokken’ staan voor hoefbevangenheid. Door de hoge hiel wijst het hoefbeen al naar beneden. De witte lijn bij de teen staat onder verhoogde druk. De lamellen (een huidverbinding) zijn niet berekend op het dragen van het gewicht van het paard. Alle zoogdieren lopen op hun kussens (stralen), behalve het traditioneel bekapte paard.

Gevoeligheid
Als je hoefsmid je paarden iets korter bekapte kregen ze last van gevoeligheid. Ik kan me dit goed voorstellen. Paarden die gewend zijn om op de draagrand te lopen hebben geen optimaal functionerend hoefmechanisme. Ze hebben dikwijls flare en een opgerekte witte lijn en een platte, zwakke zool. Hun hoeven zijn niet geconditioneerd om op de zool te lopen. Als die zool dan ook nog eens uitgedund is zullen ze na een korte trim extra gevoelig zijn. Paarden bij wie de draagranden weggevijld wordt zullen een zelfde overgangsproces doormaken als paarden die van hoefijzers af komen. Het kost tijd om deze transitie te maken. Bij het ene paard gaat dit makkelijker dan bij het andere.

Hielhoogte... Welke hoef loopt meer risico op peesblessures?

Hoge hielen
Hoge hielen en het niet kunnen gebruiken van de straal kunnen leiden tot problemen zoals toonlanden en hoefkatrolontsteking. Het kan natuurlijk goed dat jou paard prima loopt en geen problemen heeft of zal krijgen. Als het wel gebeurt zou het jammer zijn geweest als je het had kunnen voorkomen.

Persoonlijk heb ik geen ervaring met paarden die van lage hielen peesblessures kregen. Wat ik wel weet is dat in de traditionele hoefsmederij ondergeschoven hielen soms verward worden met lage hielen.

Ik kan me goed voorstellen dat ondergeschoven hielen een zware belasting zijn voor de diepe buigpees. (maar let op he, ik ben geen dierenarts). In mijn visie is het heel belangrijk dat de hielen van het paard op de juiste plek zitten, niet alleen voor de hoef maar voor het hele paardenlichaam. Door goed te bekappen en te werken met de krachten die op de hoef inspelen kun je een ondergeschoven hiel in de loop van de tijd terug brengen naar de juiste positie.

Aanpassing van de hoef
Eén van de bijzondere eigenschappen van hoeven is dat ze zich aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Je ziet hoeven binnen enkele weken tot maanden veranderen onder invloed van voeding, het seizoen en de ondergrond. Dit kunnen zowel negatieve als positieve veranderingen zijn.

De wilde mustang is een verwilderd gedomesticeerd paard dat genetisch identiek is aan onze paarden. De mustang is een mooi voorbeeld van hoe paarden en hoeven weer terug kunnen naar hun natuurlijke staat. Het omgekeerde is ook waar: Wilde paarden en paardachtigen zoals przwalskis en zebra’s krijgen in gevangenschap met precies dezelfde hoefproblemen te maken als onze huis-tuin-keuken paarden.

Mijn missie..
Ik heb er geen belang bij dat jij of wie dan ook mijn visie deelt of deze zonder meer aanneemt. Daarom ben ik ook blij met je e-mail. Je bent over hoeven aan het nadenken en naar hoeven aan het kijken zonder dingen klakkeloos meer aan te nemen. Mijn missie is dat iedereen aannames gaat testen en niet alleen de traditie (of nieuwe inzichten) zonder meer aanneemt als geldige reden om dingen te doen of te laten.

Praktisch
Het zou interessant zijn, ook voor anderen die met dezelfde vragen worstelen om de aannames van je hoefsmid te gaan testen. Ik zou het leuk vinden om je hierbij te helpen en het proces vast te leggen op deze site. Mijn moeder zei het al: Onderzoek alles maar behoudt het goede.

Wat je zou kunnen doen is allereerst de hoeven te fotograferen en een aantal videos te maken van de gangen en hoeflandingen van je paard. Laat je paard vervolgens een half jaar bekappen door een ervaren hoefverzorger die bekapt volgens nieuwe inzichten (lage hielen, korte afgeronde hoefwand, niet uitdunnen van de zool, straal aan de grond). Leg veranderingen vast met foto’s en video’s.

Na verloop van tijd kun je dan gaan vergelijken en evalueren: Loopt je paard beter, slechter of hetzelfde? Heeft hij problemen gehad, heeft hij die nog steeds of zijn ze overgegaan?

Ben je niet tevreden en zie je duidelijk voordeel in traditioneel bekappen laat je de hoeven en hielen weer wat langer groeien en bel je je oude smid weer.

Reactie
Ik kreeg een leuke reactie op mijn mail terug. We hebben besloten dit paard te gaan volgen op deze blog als case study in zijn overgang van een traditionele naar moderne bekapping. We zijn benieuwd naar de resultaten en eventuele problemen! En nu maar hopen dat het paard straks niet in iets scherps gaat staan zo met z'n stralen op de grond :-)