Op deze blog een serie case studies van paarden met verschillende soorten hoeven. Heb je een serie goede foto's en een verhaal over de hoeven van jouw paard en wil je die op deze site plaatsen, neem dan contact met mij op via mijn twitter pagina.
Jack is een 15 jaar oude Dales pony. Hij is ruim twee jaar geleden van de ijzers af gekomen. De eigenaar weet eigenlijk niet waarom hij beslagen was. Er wordt af en toe een buitenrit op hem gemaakt. Verder staat hij in de wei, een vrij steile heuvel met onbeperkt gras met 3 andere paarden. Jack wordt niet bijgevoerd, krijgt geen supplementen en heeft nooit een deken op. Hij is een bazig mannetje dat zichzelf en de anderen graag in beweging houdt.
In de zomer wordt Jack ieder jaar te dik. Hij krijgt dan een paar horizontale ringen in zijn hoeven, een teken van een overschot aan suiker in zijn dieet. In de praktijk heeft hij hier geen last van. Hij loopt met gemak en plezier het hele jaar door over elke soort ondergrond, ook over asfalt, grind en rotsachtige paden.
De 5 sleutels
Jack is een mooi voorbeeld van een echt niets-aan-de-hand-paard. Hij is nooit ziek, nooit kreupel en super makkelijk in het onderhoud. Van de 5 sleutels voor hoefgezondheid heeft hij er slechts twee (sleutel 1 en 4) goed voor elkaar en toch zijn zijn hoeven in prima staat.
Trimmen - Jack wordt elke 5 a 8 weken getrimd
Voeding - Alleen gras. Hoewel dit voor andere paarden problemen zou kunnen opleveren doet hij het er goed op
Ondergrond - Zijn leefomgeving is een groot deel van het jaar zacht en modderig, maar zijn voeten kunnen hier blijkbaar tegen
Beweging - Jack houdt zichzelf en zijn mini kudde constant in beweging op zijn heuvel
Hygiëne - Jack heeft bij vlagen rotstraal. Zijn eigenaar behandelt hem af en toe maar ziet hem niet regelmatig genoeg om er echt iets aan te kunnen doen
In een ideale wereld zouden alle paarden hoeven hebben als Jack.
Wat is Jacks geheim?
Jack's geheim is waarschijnlijk een combinatie van zijn genen en lifestyle. Hij is een van nature sober paard dat in staat wordt gesteld een sober leven te leiden. Hij heeft een sterk metabolisme. Hoewel hij in de zomer misschien een paar momenten heeft van een suiker-overdosis wordt dit in de winter gecompenseerd door in de kou en regen flink af te vallen. Jack is een bewegelijk paard. Hij houdt zichzelf fit op zijn steile helling.
Veel paardeneigenaars willen hun paard het liefste inpakken in bubbeltjesplastic. Dat zou voor een paard als Jack niet werken. Als Jack op stal gezet zou worden en granen en biks gevoerd zou krijgen zouden zijn voeten in rap tempo achteruit gaan.
3 opeenvolgende trims
Op internet zijn talloze plaatjes te vinden van zieke en vervormde hoeven, maar veel minder voorbeelden van hoeven waar paarden lekker op lopen. Ik denk dat het een goed idee is om meer foto's van gezonde hoeven op internet te verspreiden zodat paardeneigenaars een beter beeld krijgen van hoe een gezonde hoef eruit kan zien.
Hieronder een aantal foto's van Jack's hoeven, voor en na enkele opeenvolgende bekapbeurten. Op de foto's zie je duidelijk dat de hoeven niet statisch zijn maar steeds iets van vorm veranderen. Dit is een natuurlijk proces dat plaatsvindt onder invloed van verschillende invloeden die op de hoef en het paard inwerken. Door regelmatig foto's te nemen uit 6 verschillende hoeken kun je negatieve veranderingen waarnemen lang voordat ze zich ontwikkelen tot problemen of vervormingen.
De trim bootst de natuurlijke slijtage na die dit paard in zijn weiland niet voldoende krijgt. De hiel moet bij elke trim iets worden verlaagd om de straal op de grond te houden of krijgen. Het afronden met de mustangrol voorkomt afbrokkelen en flare.
Shannon Peters, vrouw van olympisch dressuur ruiter Steffen Peters, is een succesvolle dressuuramazone en trainster in Amerika. In het februari 2013 nummer van Dressage Today verscheen het artikel 'Beyond the Horseshoe' (Het hoefijzer voorbij). Het artikel gaat over de beslissing van Shannon om van 15 van haar dressuurpaarden en die van haar man de ijzers te verwijderen en ze voortaan barefoot te houden.
Aanleiding voor Shannon Peters' beslissing waren hoefproblemen van verschillende paarden die niet meer door hoefijzers verborgen of opgelost konden worden.
Hoewel dit artikel in feite een barefoot succesverhaal is is de tendens in het artikel zeer behoudend. In plaats van het van de daken te schreeuwen dat inderdaad vele miljoenen beslagen (sport-) paarden zonder ijzers kunnen wordt in het artikel tot vier keer toe zuinigjes opgemerkt dat 'niet alle paarden zonder ijzers kunnen'. Een typische glas-half-leeg benadering als je het mij vraagt.
Peters' paarden zijn goed vooruit gegaan sinds ze van de ijzers af zijn. De benen en hoeven zijn sterker geworden, de paarden zijn vrijer in de schouders en bewegen beter. Dunne hoefwanden, dunne zolen en chronische rotstraal zijn verbeterd.
De foto's bij het artikel spreken voor zich zelf. Geen wonder dat het paard Flor de Selva niet lekker liep met deze ondergeschoven hielen. In een half jaar tijd is (zelfs met een redelijk conservatieve trim en geen rigoreuze verandering van voeding of huisvesting) de achterkant van de hoef aanzienlijk sterker geworden. Het paard heeft een gemakkelijke overgang doorgemaakt en liep vanaf het begin prima. Dat is fijn, want niet alle transities verlopen zo gemakkelijk!
We leven in een vreemde wereld. De sportwereld is zelfs nog vreemder. We kijken niet op van de bijzondere prestaties die er behaald worden bij de paralympics door atleten met protheses en rolstoelen. Waar we wel van opkijken is als dè atleet van de dierenwereld bij uitstek normaal kan lopen en presteren zonder kunstmatige hulpmiddelen zoals hoefijzers.
Ik heb een dubbel gevoel over dit artikel. Aan de ene kant ben ik blij dat dit soort informatie door begint te dringen tot de conservatieve paardenhouderij en dat er meer voorbeelden van succesvolle onbeslagen paarden komen.
Aan de andere kant vind ik het een gemiste kans van Dressage Today. Het artikel had minder PC hoeven zijn en wat kritischer kanttekeningen kunnen plaatsen. Waarom waren deze paarden eigenlijk beslagen? Ze konden blijkbaar gemakkelijk zonder ijzers. Was barefoot de oplossing of waren hoefijzers de oorzaak van de problemen?
Hoefgezondheid is het resultaat van een samenspel van diverse factoren die je kunt samenvatten in 5 sleutels. Jij, als paardeneigenaar bent uiteindelijk verantwoordelijk voor alle 5 deze sleutels. In deze serie van 5 artikelen: De vierde sleutel - Beweging. Welke invloed heeft beweging op de gezondheid en conditie van de hoef?
Let op: Beweging is slechts 1 van de 5 sleutels. Genoeg beweging alleen zal je paard geen sterke, gezonde hoeven geven als de andere sleutels niet in orde zijn. De juiste bekapping, geschikt voedsel, een gevarieerde ondergrond, en adequate hygiëne zijn de andere factoren die van belang zijn voor hoefgezondheid.
Wilde paarden lopen vele kilometers per dag
Gemaakt voor de lange afstand
Tijdens de miljoenen jaren van de evolutie ontwikkelde het oerpaard zich van een rondscharrelend bosdiertje tot een snel steppedier. De paarden pasten zich perfect aan op de lange afstanden die ze dagelijks moesten afleggen op zoek naar voedsel en water. Daarnaast werden snelheid en uithoudingsvermogen hun belangrijkste verdedigingsmechanisme tegen roofdieren.
Lange tijd zijn schattingen en speculaties gedaan over de afstanden die wilde paarden afleggen. Aangenomen werd dat paarden in het wild tussen de 5 en 25 kilometer per dag liepen. In 2010 is er een interessant onderzoek gedaan door de wetenschappers Hampson en Politt. Wilde Brumbies in de Australische woestijn werden voorzien van een halsbad met GPS waarmee hun routes en afstanden van en naar waterbronnen en graasplekken exact konden worden gevolgd.
De gemiddelde afstand die deze paarden liepen was tussen de 8.1–28.3 km/dag. Sommige paarden verwijderden zich zelfs 55 km vanaf hun waterbron. Sommige paarden liepen 12 uur lang onafgebroken terug naar hun waterbron. De paarden dronken gemiddeld 1x per 2,6 dagen. De conclusie van het onderzoek is dat wilde paarden afstanden afleggen die veel groter zijn dan tot nu toe werd aangenomen op basis van observaties.
Een gedachte om bij dit onderzoek in je achterhoofd te houden is de paarden die onderzocht werden in Australië geen natuurlijke vijanden hebben. Voor de oorspronkelijke paarden in Noord Amerika zullen roofdieren ongetwijfeld een constante aanleiding zijn geweest om in beweging te blijven.
Energiezuinige dieren
Spijsvertering, gebit, ledematen en hoeven van het paard zijn perfect aangepast om te overleven op schaars voedsel, ver verwijderde waterbronnen en snelle roofdieren. Daarnaast ontwikkelde het paard nog een eigenschap die hem in het wild hielp te overleven: Energiebesparing.
Als er geen reden is om lange afstanden af te leggen zullen paarden niet veel bewegen. Op die manier besparen paarden in het wild energie voor als het echt nodig is. Helaas vormt deze eigenschap voor gedomesticeerde paarden een probleem. Zet een paard tussen een emmer water en een berg voer en hij zal niet veel bewegen totdat het voedsel op is. Paarden in gevangenschap zijn als het ware een oase ingelopen en de motivatie om te bewegen is hiermee grotendeels verdwenen.
De invloed van beweging op de gezondheid van de hoef
Beweging is belangrijk voor de gezondheid van de hoef. Zonder beweging is er weinig hoefmechanisme. Het hoefmechanisme is belangrijk voor de doorbloeding en temperatuur van het onderbeen en de hoef. De doorbloeding zorgt voor zuurstof, voedingstoffen en de afvoer van afvalstoffen. Schimmels en bacteriën krijgen minder kans in hoeven die genoeg beweging krijgen. Blessures worden voorkomen door optimale bloedsomloop.
Beweging, in combinatie met een niet al te zachte ondergrond, zorgt voor eeltvorming en conditionering van de hoef. Door veel beweging zullen hoeven sterk worden en groei en slijtage meer in evenwicht blijven. Door veel te bewegen wordt de groei van de hoef gestimuleerd.
Beweging is belangrijk om het paard op gewicht te houden en de stofwisseling goed te laten verlopen. Door weinig te bewegen en overgewicht kunnen stofwisselingsproblemen ontstaan die ernstige gevolgen kunnen hebben voor de hoef zoals hoefbevangenheid.
Paarden met blessures krijgen vaak boxrust voorgeschreven. Beweging en bloedsomloop zullen genezing bevorderen. Na bijvoorbeeld heup of knieoperaties worden mensen tegenwoordig meestal geadviseerd direct weer te gaan bewegen. Vreemd?!
Huisvesting
Het is niet alleen de afgelegde afstand die telt, maar vooral de continuïteit van de beweging. Maakt je paard elke dag een twee uur lange buitenrit van 20 kilometer zal hij waarschijnlijk een goede conditie hebben. Zet je hem daarna de rest van de dag op stal zal die beweging weinig uitmaken voor zijn bloedsomloop per etmaal: Hij staat 22 uur lang stil. Heeft je paard een stimulerende leefomgeving waarin hij dagelijks zelf al een flinke afstand aflegt is de extra beweging van rijden en trainen mooi meegenomen.
De manier waarop het paard gehuisvest is geeft de basisbeweging. Training en rijden kun je zien als extra beweging. Hoe minder het paard afhankelijk is van de mens voor z'n dagelijkse beweging hoe beter. Bijkomend voordeel is dat je zelf ook eens een dagje rust kun nemen :-)
Paarden hebben geen dag en nacht ritme zoals de mens, en slapen slechts 2 en een half uur per etmaal, verdeeld over korte dutjes van ongeveer een kwartier. Ze slapen meestal staand, soms gaan ze er bij liggen. Slapen en uitrusten zijn geen redenen om een paard op stal te zetten. Als hij 's nachts buiten staat zal hij meer rondlopen dan in zijn stal.
Het is belangrijk dat je paard, als hij niet bereden of getraind wordt, toch motivatie vindt om te bewegen. Het is niet makkelijk een leefomgeving voor je paard te creëren die vergelijkbaar is met zijn natuurlijke habitat. Toch kunnen kleine wijzigingen al een verschil uitmaken in de mate waarin hij beweegt.
Paarden dag en nacht buiten, weinig op stal
Met andere paarden in kuddeverband, niet alleen
Voedsel op verschillende plekken
Water en voedsel zo ver mogelijk uit elkaar
Paarden op een pad in plaats van een vierkant veld
Extra bestemmingen zoals rolplaats, schuilstal, schuurpaal
Als je paard zonder deken kan - zonder deken zal hij meer bewegen
Het verschil tussen de kwaliteit van de hoeven van paarden die alleen 's nachts op stal staan en paarden die altijd buiten staan is opvallend! Stalpaarden hebben over het algemeen zwakkere hoeven en vaker last van rotstraal.
Paarden op een dubbel pad, handig om paarden aan elkaar te laten wennen...
De juiste manier van bewegen en trainen
Niet alleen de kwantiteit maar ook de kwaliteit van de beweging is van invloed op de gezondheid van de hoef. De manier waarop het paard beweegt en zijn voeten neerzet kan zowel op een positieve als negatieve manier op de hoef inwerken.
De hoef moet op de juiste manier op de hiel landen. De hiel vangt de schok van de landing op. Daarna komt de teen neer en wordt de hoef over het breekover punt afgewikkeld. De hoef moet in balans zijn om een gelijkmatige landing mogelijk te maken. Op die manier wordt niet één kant van de hoef zwaarder belast dan de andere kant. Voor hiellanden en hoefbalans zijn gezonde stralen en een correcte trim onontbeerlijk.
De manier waarop het paard beweegt wordt beïnvloedt door conformatie, training en eventuele problemen elders in het lichaam. Een scheef paard zal z'n hoeven niet gelijkmatig neerzetten en belasten. Correct dressuurmatig trainen en rijden (rechtrichten) eventueel aangevuld met lichaamswerk (massage, osteopathie, etc) kunnen helpen om hoeven gelijkmatiger te belasten. Op die manier worden de kans op hoef- en been problemen en blessures verminderd.
Rijden en trainen op een biomechanisch niet correcte manier kunnen hoefproblemen veroorzaken. Paard die met slofteugel of DiepLaagRond gereden worden kunnen problemen krijgen in het hoefkatrol gebied. De Antoine de Bodt methode staat er om bekend te helpen bij hoefkatrolontsteking.
Paarden met conformatie problemen hebben een ervaren professionele trimmer nodig of een ondergrond waarop ze zelf hun hoeven bij kunnen houden. Een scheve bekapping van een rechte hoef is net zo schadelijk als een rechte trim van een scheve hoef! Scheve hoeven zijn misschien niet de mooiste hoeven, maar als je paard daarmee beter loopt is dat toch beter.
Andersom zijn hoefproblemen ook van invloed op de beweging en symmetrie van het paard. De eerste symptomen van gevoelige hoeven of beginnende problemen worden vaak opgemerkt als veranderingen van de beweging tijdens de training. Het paard is bijvoorbeeld minder voorwaarts (lui...) of valt een schouder. Helaas wordt de oorzaak van veel rijtechnische problemen niet gezocht in kleine veranderingen in de hoef. Veel vaker wordt gekeken naar de spieren, het zadel en gedrag.
Soms is het moeilijk oorzaak en gevolg van elkaar te onderscheiden. Een paard met aan één hoef kwartierflare
Film de beweging
Om goed te kunnen zien hoe je paard zijn hoeven neerzet, en ook handig om later te kunnen vergelijken, leg je de beweging en landing vast op video. Hou je camera zo laag mogelijk en film de hoeven vanaf de zijkant om te zien of het paard op de hiel of teen landt. Film de benen terwijl het paard naar je toe loopt om te zien of de hoeven gelijkmatig en recht neergezet worden. Speel af in slow motion.
In 1872 schreef een zekere W.E. Webb het boek 'Buffalo Land'. Het boek beschrijft het ‘Wilde Westen’, het land van de bisons en de indianen, De Rocky Mountains, Colorado, Kansas en The Great Plains, ofwel, de natuurlijke omgeving van de wilde mustang.
In hoofdstuk 21 beschrijft Webb hoe hij een kudde wilde paarden tegen komt. In een poging om een paard te 'creasen' (de nek raken met een kogel om het dier tijdelijk te verdoven - en dat lukt natuurlijk nooit) schiet hij tot zijn spijt 2 paarden dood.
Hij schrijft: "Ik staarde naar mijn 2 slachtoffers met minder tevredenheid dan die ik ooit eerder voelde na het schieten van een dier. Een paard doden is ongeveer hetzelfde als het schieten van een aap. Ze staan de mens te nabij om te dienen als voedsel. Het paard omdat het een zo'n trouwe dienaar is, de aap omdat, als we Darwin mogen geloven, onze voorouder."
Grappig om te merken dat men 140 jaar geleden al een aversie had tegen het eten van paardenvlees, een actueel onderwerp!
Webb schrijft verder: "Toen ik die twee mooie paardenlichamen verder onderzocht merkte ik iets op dat alle hoefsmeden ter wereld die paarden verminken eigenlijk eens zouden moeten zien. De hoeven waren hard en gezond en perfect als ivoor, zonder een enkel barstje of imperfectie."
Hij draait de hoef om en vindt onderop de voet het ‘geheim’ van deze superhoeven: fantastisch ontwikkelde gezonde stralen onder hoeven zoals “Moeder Natuur” ze gemaakt en onderhouden heeft zonder dat er ooit een hoefsmid in gesneden of gevijld heeft.
Webb concludeert dat hoefsmeden deze hoeven zouden moeten bestuderen. Het is duidelijk dat deze wilde paarden geen last hebben van de problemen die het gedomesticeerde paard heeft. 'The sorrows of horse-flesh are the fruits of civilization'. De problemen van onze paarden zijn de gevolgen van hun leven in gevangenschap, schrijft Webb. Door de natuurlijke hoef te bestuderen zouden we de gezondheid en bruikbaarheid van het paard aanzienlijk kunnen vergroten.
Hoewel Webb, voor zover ik kon nagaan, geen paarden- of hoevenman was en zijn 500 pagina's dikke boek slechts 2 pagina's wijdde aan paarden deed hij een wonderbaarlijk accurate observatie en trok hij ook precies de juiste conclusie: De lifestyle van het gedomesticeerde paard en de effecten van verkeerd bekappen en beslaan zijn de oorzaken van hoefproblemen.
Helaas zou het nog meer dan honderd jaar duren voordat er serieus naar de hoeven van wilde paarden gekeken zou worden... En we zijn er nog niet... Het zal nog wel even duren voordat iedereen doordrongen zal zijn van de noodzaak om paarden een zo natuurlijk mogelijk leven te bieden en een bekapping die de natuurlijke slijtage nabootst.
First, it is ridiculed.
Second, it is violently opposed.
Third, it is accepted as being self-evident.
~ Arthur Schopenhauer
Reden te meer ook om het wilde paard te beschermen en te behouden. Als inspiratiebron, levende erfenis en kennisbank.
In deze video ontmoet wetenschappelijk verslaggeefster Celine Diezy in Frankrijk Pierre Enoff, (een biomechanic equine engineer). De video vat in feite alle artikelen van deze site in 7 minuten samen. Met prachtige beelden van vrolijk stappende onbeslagen paarden over de meest onmogelijke paden in de Pyreneeën. Barefoot inspiratie!
Hoewel de video opgezet is als 'anti hoefijzer' video zijn de beelden zeer zeker pro barefoot!
De 4 redenen om paarden niet te voorzien van hoefijzers:
De hoef is een tactiel orgaan en kan met ijzers de ondergrond niet voelen. Hiermee wordt het risico op blessures verhoogd.
Het hoefijzer dwingt het paard op de draagrand te lopen ('een lange nagel') die niet gemaakt is voor een gewichtdragende functie.
Hoefmechanisme wordt verstoord door hoefijzers en hiermee de belasting van het hart verhoogd.
De hoef kan zichzelf met een ijzer niet goed schoonhouden. Anaerobic bacterieen, vuil en schimmels horen niet thuis in een paardenvoet.
Een meest controversiële uitspraak in deze video: De levensverwachting van beslagen paarden is slechts de helft als die van onbeslagen paarden.
Regelmatig krijg ik e-mails met foto's van hoeven. Op die foto's schets ik hoe je die hoeven zou kunnen trimmen. Ik geef tips voor als je zelf trimt of waar je op moet letten als iemand anders je paard bekapt. Als je vragen hebt over de hoeven van jouw paard stuur dan een mailtje met foto's van schone hoeven naar info @ paardenhoeven .info. In het tweede deel van deze serie de hoeven van Cassie
Cassie is een 7 jaar oude merrie, kruising Arabier x Ierse warmbloed. In 2010 zijn haar ijzers verwijderd en heeft ze een moeizame overgang naar blootsvoets doorgemaakt. Ze loopt niet echt goed, is gevoelig en soms kreupel. De oorzaak leek eerst een abces te zijn maar zelfs nadat het abces was doorgebroken bleef ze onzuiver lopen.
Cassies eigenares Sandra zegt:
"Door de manier waarop ze met haar benen onder de massa staat denk ik dat Cassie pijn heeft in haar hielen. Ze leunt en landt op haar tenen om druk op de achterste helft van de hoef te vermijden. Daarnaast heeft ze onderontwikkelde straalkussens. Mijn smid zei dat hoefijzers het gevoeligheids probleem op zouden lossen maar ik wil dat mijn paard gezonde hoeven heeft en wil problemen niet maskeren maar oplossen!"
In de afgelopen jaren is Cassie door verschillende trimmers bekapt met een niet geweldig resultaat. Sandra is nu zelf begonnen met trimmen. Ze merkt op dat ze gewend is geraakt aan hoe de hoeven van haar paard eruit zien en vindt het daardoor moeilijk een beeld te vormen van hoe ze zouden moeten zijn. Een aantal foto's van de afgelopen twee jaar
Op de fotos waarop Cassie nog beslagen is zie je het al: Haar hielen zitten zijn ondergeschoven. De hoefwand is te lang, de tenen zijn te lang, de teen is van de hoef geraspt en de kroonrand staat onder spanning.
Cassie vlak voor ze van de ijzers af kwam
Op de fotos van de onbeslagen hoef zien we een platte zool, de hielen zitten niet naast het breedste deel van de straal, de witte lijn is verbreed en de hoefwand is niet goed afgerond. Op sommige foto zijn de steunsels overgroeid. De straal bedekt ongeveer de helft van de zool terwijl dit minimaal tweederde moet zijn. Dit is een indicatie dat de tenen te lang zijn met als gevolg dat het breakover punt van de hoef te ver naar voren zit. Geen verrassing om te horen dat ze een toonlander is.
Een paar voorbeelden van trims van het afgelopen jaar
Rechterfoto: het gat van het abces is goed zichtbaar in de witte lijn (!!)
Wat het moeilijk maakt deze hoef te "lezen" is dat het lijkt alsof de hoef rond is als je alleen naar de hoefwand kijkt (rode lijn). Als je de straal en hoefballen meeneemt in je beeldvorming en al het overtollige materiaal wegdenkt zie je een voet met een langwerpige vorm (blauwe lijn).
Als je naar deze hoef kijkt zie je dan een ronde hoef of een ovale hoef?
En zit het breedste deel wel in het midden van de voet?
Het wijdste deel van de hoef zit vlak voor de hielen (pijltjes). Ook dit is een indicatie dat er iets niet klopt. Het wijdste deel van de hoef hoort ongeveer halverwege de voet te zitten. Als je de foto met de blauwe lijn bekijkt zie je dat het wijdste deel inderdaad in het midden zit. Het ligt er maar aan hoe je ernaar kijkt!
De witte lijn aan de voorzijde van de hoef is niet goed zichtbaar en ongedefinieerd (rode stippellijn). Dit heeft trimmers op het verkeerde been gezet. Als je naar de foto kijkt van de hoef met het abces zie je dat de teen te lang is. Je kunt de witte lijn vanaf de kwartieren doortrekken. Dan zie je waar de witte lijn echt loopt (groene stippellijn).
De rode stippellijn geeft de plaats aan waar de witte lijn zich leek te bevinden
maar de witte lijn is ter hoogte van de groene stippellijn
Het naar voren schuiven van de capsule
Hoorn, het materiaal waaruit de hoef is opgebouwd, is sterk maar ook flexibel. Je kunt het vergelijken met een heel sterk soort boetseerklei. Krachten die op de hoef inwerken kunnen de vorm van de hoef in de loop van de tijd veranderen. We kunnen de hoef niet actief van vorm veranderen door te 'boetseren' maar we kunnen wel de krachten die erop uit geoefend worden beïnvloeden met onze trim.
Cassies hoeven zijn door teveel druk (trekkracht) op de lange teen langzaam maar zeker naar voren getrokken. Interessant om te zien is dat haar hiel net zoveel te ver naar voren zit als de teen te lang is, ongeveer twee centimeter.
In hoeven met een naar voren geschoven capsule zie je ook dat de steunsels naar voren getrokken worden en de neiging krijgen plat over de zool heen te gaan liggen. Een extra oorzaak voor pijn of een onprettig gevoel in de achterkant van de voet.
Hoe kunnen we Cassie helpen?
De hele hoefcapsule moet verder naar achteren komen te zitten, met de hielen ter hoogte van het breedste deel van de straal. Om dit te bereiken moet de teen korter en de hiel lager (of beter gezegd verder naar achteren). De hele hoefwand moet goed kort gehouden worden en afgerond met een mustangrol.
Teen: Volg de echte witte lijn
De teen moet flink teruggebracht worden. De foto met het uitgesneden abces geeft een goed inzicht waar de teen hoort te zitten. Cassie heeft weinig last gehad nadat de smid het abces uitsneedt, dus het terugbrengen van de teen tot het gat van het abces zal geen problemen opleveren.
Ik ben geen voorstander van het vijlen in de zool, maar in een geval als dit doet een "toe-bevel" wonderen. Daarbij hoeft de witte lijn in Cassies geval niet aangehouden worden, zelfs de witte lijn is naar voren getrokken. Op de abces foto zie je waar haar witte lijn werkelijk loopt.
Door het inkorten van de teen zal de straal ook relatief veel meer oppervlakte van de zool bedekken.
Door het flink terugbrengen van de teen zal de naar voren trekkende kracht op de hoef afnemen. Na verloop van enkele weken tot maanden zal de hoefcapsule terugkomen op de juiste plaats. Hiel: Verder naar achteren
Cassies hielen moeten verder naar achteren getrokken worden. Omdat de steunsels over de zool liggen is het nu wat moeilijk om te zien waar de levende zool zich bevindt. Door het bijsnijden van de steunsels en het openleggen van de seat of corn wordt de levende zool onthuld. De hiel loopt om de driehoekige seat of corn.
Het handige van zelf trimmen is dat je steeds in de gaten kunt houden hoe je paard reageert op de veranderingen. Het terugbrengen van de hiel kun je in kleine stapjes doen. Na een voorzichtige trim kun je een aantal dagen kijken hoe het paard loopt voordat je besluit de hielen weer iets verder te verlagen of naar achteren te vijlen.
Hoefwand verkorten
De gehele hoefwand moet flink ingekort en afgerond worden. Cassie wil graag hoeven die een hele maat kleiner zijn.
Na de eerste trim
Hieronder zie je de hoef na de eerste trim (links). Dit is al een goed begin en Cassie loopt nu al een stuk beter, maar ze is er nog niet!
Sandra moet doorgaan met deze trim en er nog een schepje bovenop doen.
Volg de (ware) witte lijn, hou de tenen goed kort en de hielen zover
mogelijk naar achteren. Probeer ook de hiel aan de rechterkant in lijn
te brengen met de ander hiel. Ookal was deze trim ingrijpender dan hoe Cassie eerder getrimd werd liep ze direct daarna een stuk beter. Ze staat beter (rechterop), is minder gevoelig op grind en galoppeert vrolijk door het veld.
Links: De hoef na de eerste trim
Rechts een photoshop illustratie hoe het er uit kan komen te zien
Hoe nu verder?
Cassies case is een goede demonstratie dat begrippen als agressief bekappen en de Less is More benadering erg relatief zijn. Wat voor Sandra een heel ingrijpende bekapping lijkt is voor een andere bekapper een normale of zelfs 'slappe' onderhoudstrim. Het is belangrijk om bij ieder paard op zoek te gaan naar de juiste trim voor dat paard. Cassies problemen zijn al jaren geleden ontstaan door LOTD oftewel Lack of Trimming Disease!
Cassie zou graag veel kleinere voeten krijgen. Hoe de hoef er ongeveer uit zou kunnen komen te zien is hierboven gephotoshopt in het rechter plaatje. In de loop van de komende 6 maanden kan dit doel bereikt worden. Als de ontwikkeling van de hoef met trimmen alleen niet goed verloopt zal er ook naar de voeding gekeken moeten worden.
Hoefgezondheid is het resultaat van een samenspel van diverse factoren die je kunt samenvatten in 5 sleutels. Jij, als paardeneigenaar bent uiteindelijk verantwoordelijk voor alle 5 deze sleutels. In deze serie van 5 artikelen: De derde sleutel - Ondergrond. Welke invloed heeft de ondergrond op de gezondheid en conditie van de hoef?
Let op: Een goede ondergrond is slechts 1 van de 5 sleutels. Een gevarieerde ondergrond alleen zal je paard geen sterke, gezonde hoeven geven. De juiste trim, geschikt voedsel, voldoende beweging, en adequate hygiëne zijn de andere factoren die van belang zijn voor hoefgezondheid.
De grieken legden 360 v.C. het verband al tussen ondergrond en hoefgezondheid
Xenophon Xenophon, een griekse cavalerie commandant, schreef in 360 v.C. al over de relatie tussen de gezondheid van paardenhoeven en de ondergrond waarop ze leven. Hij schrijft dat voeding en training belangrijk zijn om het lichaam van het paard sterk te maken en te houden, maar dat er net zo veel aandacht gegeven moet worden aan het sterk en gezond houden van de hoeven.
Een vochtige en vuile vloer van de stal zal uiteindelijk zelfs de beste hoeven aantasten. De vloer van de stal moest daarom volgens Xenophon bedekt zijn met vier of vijf ladingen onregelmatige keien, ongeveer zo groot als een hoef. Deze harde, niet vlakke ondergrond zorgde ervoor dat de hoeven en stralen gezond en in goede conditie bleven zodat de cavaleriepaarden in staat waren om lange afstanden over de (rotsachtige) wegen te lopen.
De grieken hadden nog geen hoefijzers, dus de gezondheid van de hoeven was voor hen van essentieel belang. Het houden van paarden op een ondergrond van keien is voor ons een extreem idee dat in schril contrast staat met de manier waarop tegenwoordig paarden gehouden worden. Veel nederlandse paarden staan dag en nacht op een dik pak zacht stro en krijgen alleen beweging op een zachte ondergrond. De meeste van onze moderne paarden hebben dan ook geen hoeven waarmee Xenophon's troepen heelhuids thuis zouden komen van een veldslag.
Wilde paarden Het paard heeft zich in de evolutie aangepast om te overleven onder extreme omstandigheden. Hoeven zijn de ultieme bescherming voor voeten die dagelijks enorme afstanden moeten afleggen over een harde en slijtende ondergrond.
Als het dageraadpaard in Nederland geëvolueerd was hadden z'n voeten er zonder twijfel heel anders uitgezien. Voor een modderige bodem waar je diep in weg zakt zouden grote zachte voeten veel praktischer zijn geweest...
Als het paard in een moeras was geëvolueerd had hij andere voeten ontwikkeld...
De leefomgeving waar het paard zich miljoenen jaren op heeft aangepast en waar nu nog steeds (weer) wilde paarden leven is Noord Amerika. De hoeven van de wilde mustangs die in The Great Basin leven laat ons zien hoe de hoeven het antwoord zijn van de natuur op de keiharde levensomstandigheden van het wilde paard: Prachtige functionele hoeven, met grote brede stralen, zonder barsten of vervormingen en de ziektes die onze 'donzen dekbed' paarden hebben.
Paarden zijn niet goed aangepast aan het gedomesticeerde leven
Help mijn hoeven zijn te kort! Veel paardeneigenaren maken zich zorgen dat de hoeven van hun paard (zonder ijzers) te veel zullen slijten. Maar eigenlijk is het tegenovergestelde waar: Hoeven slijten niet genoeg, en daarom moeten we ze bijvijlen. Een hoef met een uitstekende hoefwand (draagrand) is de oorzaak van veel hoefproblemen en vervormingen van de hoef. Die uitstekende hoefwand is snel afgesleten als je een paar dagen achter elkaar de weg op gaat met je paard. Als de hoeven nergens aan gewend zijn lijkt het alsof na die paar buitenritjes de problemen beginnen. "Z'n hoeven zijn te kort!" En hoefijzers zijn dan een handig oplapmiddel om die lange hoefwand (draagrand) na te bootsen zodat het paard geen last heeft van zijn zachte, ongeconditioneerde hoeven omdat hij de ondergrond niet voelt. Groei en slijtage: de invloed van beweging en voedsel In feite is elke stap die het paard neemt op een harde ondergrond een microtrim. Wilde paarden lopen wel 40 kilometer per dag op zoek naar schaars voedsel, water en mineralen en op de vlucht voor roofdieren. Hoe meer paarden lopen en hoe harder de hoeven slijten, hoe sneller de hoeven groeien.
Het tegenovergestelde is ook waar: Als de hoefwand te lang wordt en de straal niet langer op de grond staat zal het tempo van de groei van de hoef afnemen.
Ook voedsel beinvloedt het groei en slijtage mechanisme van de hoef. Stel je voor dat een kudde wilde paarden van de woestijn een oase inloopt vol met groen gras. Bij zo'n overvloed aan voedsel zullen de dieren ineens meer gaan eten en veel minder gaan bewegen en dus zullen hun hoeven minder slijten. De natuur heeft hiervoor een handig mechanisme ontwikkeld: Bij een overvloed aan voedsel en vermindering van beweging worden de hoeven zachter en de witte lijn verbinding zwakker. Het gevolg hiervan is dat de hoefwand zal flaren en daardoor makkelijker afbreken.
Flaren en afbrokkelen van de hoef worden door ons meestal als probleem gezien, terwijl het een logische oplossing van de natuur is om paarden te helpen hun hoeven kort te houden in periodes van overvloedig voedsel (en dus) een gebrek aan beweging. Nadat al het gras in de oase op is lopen de paarden de woestijn weer in. Misschien de eerste dagen wat op eieren, maar gelukkig niet op stelten! Terug naar de natuur? Natuurlijk willen we goed zijn voor onze paarden. Maar wat betekent 'goed zijn'? Ze vertroetelen en verwennen met heerlijk voedsel, een beschutte omgeving waar ze warm en heerlijk languit in een dikke laag zacht stro kunnen uitrusten? Misschien is ons idee van goed zijn helemaal niet goed voor de paarden?
Onze gedomesticeerde paarden leven in een permanente oase van te rijk voedsel, een te zachte ondergrond en te weinig beweging. Met rampzalige gevolgen voor de hoef: Flare, witte lijn verbreding, slechte stralen, te lange of vervormde hoefwand, lange tenen, hoge hielen, plate zolen, gevoeligheid, bevangenheid en noem maar op.
Keiharde, onverslijtbare hoeven krijgen paarden niet vanzelf. Hoeven moeten getraind worden. Zoals je eelt krijgt op je handen als je zwaar werk doet. Vele uren en vele kilometers beweging stimuleert hoefgezondheid door optimale doorbloeding en het constante proces van slijtage en groei.
De enige manier van echt goed zijn voor paarden is een levensomgeving voor hen creëren die zo dicht mogelijk bij hun natuur staat. Dit betekent niet dat je hard bent of niet goed bent voor het paard maar dat je hem geeft wat hij nodig heeft: Voedsel dat bij hem past, een natuurlijke leefomgeving, stimulerend gezelschap en ook een zo geschikt mogelijke ondergrond. Bodem en hygiëne Zachte bodems zijn ook vaak natter en vuiler dan hardere bodems. Niet alleen zorgt een zachte vieze ondergrond voor te weinig stimulans en verweking van de hoeven, ze zijn ook een gunstige leefomgeving voor schimmels en bacteriën. Ook rubbermatten staat erom bekend een echte broedplaats te zijn voor rotstraal.
De ideale ondergrond De perfecte bodem voor paarden is een gevarieerde bodem: zacht, hard, ruw, kleine stenen, grote stenen, zacht zand, hard zand, beton: elke stap zal op een andere manier inwerken op de hoef. Een paddockparadijs met een gevarieerde bodem met een flinke groep paarden en ruwvoer verspreidt langs het hele pad zou de ideale manier zijn om paarden te houden. In Nederland worden nu een 'paardenwoonwijken' aangelegd met woningen rond een stallen complex en rijbaan. Het zou fantastisch zijn als ze in deze wijken in het stratenplan zo'n soort paddockparadijs met verschillende bodemsoorten en verhardingen zouden opnemen! (Ik droom nog even door :-)
In sommige landen wordt het steeds populairder om paarden in paddocks met 'peagravel' te houden. Dit is een fijne grindsoort met ronde steentjes zo groot als erwten. De ondergrond van steentjes stimuleert de hoef maar is toch comfortabel omdat de hele hoef ondersteund wordt. Peagravel werkt zacht slijtend en polijstend. Het materiaal is makkelijk schoon te houden en is heel snel droog. Het schijnt de ideale bodem te zijn voor paarden met hoefproblemen.
Rockley Farm Een gevarieerde ondergrond als stimulans voor de gezondheid van hoeven wordt ingezet door Rockley Farm, een engelse hoefrehabilitatie stal. Behalve een website hebben ze ook een blog met veel interessante artikelen. De auteur Nic Barker vindt het zelftrimmen van paarden belangrijker dan trimmen met vijl en mes. Ik vraag me af of zelftrimmen in gevallen zoals hoefbevangenheid of ernstige misvormingen niet zal leiden tot het verkeerd afslijten van de hoef. Rockley Farm schijnt er goede rehabilitatie resultaten mee te boeken. Doe je voordeel met alle hoof rehab ervaringen in de talloze artikelen op hun blog!
OK, en nu even praktisch De nederlandse bodem is zacht, nat en modderig. Dat is een serieus probleem voor hoeven! Wat kun je doen om de hoeven van je paard meer te stimuleren?
Stort grind rondom waterbakken
Peagravel op de poetsplaats?
Grind op plaatsen waar je paard vaak langs gaat
Vermijd harde oppervlakken niet
Maak vaker / langere buitenritten
Rijd of wandel regelmatig over de weg
Als je paard echt op stal moet:
Zoek een stal met verharde uitloop
Bedek de halve stal met stro, laat de andere helft kaal
Zet je paard nooit 23 uur per dag op stal, beweging in modder is nog altijd beter dan stilstaan
Zoek een stal waar de paarden in elk geval overdag buiten staan in een paddock
Heb je nog meer praktische tips? Laat dan een bericht achter!
Even wennen: grind rond waterbakken en de ingang van de wei
Rustig aan opbouwen Ga na het lezen van dit artikel nu niet ineens 25 kilometer op het asfalt rijden. Bouw het rustig op. Neem harde ondergrond op in je dagelijkse routine. Vergelijk het met zelf op blote voeten lopen als je bijvoorbeeld gaat kamperen. De eerste dag ga je voetje voor voetje naar het washok, aan het einde van de vakantie sta je vrolijk zonder slippers badminton te spelen.
Toen mijn paard Harry overging van rondom beslag naar blootvoets had hij het niet makkelijk. Elke dag wandelden we (of beter gezegd strompelden we) voetje voor voetje over de weg. De eigenaar van de stal wilde de dierenbescherming bellen! We zetten stug door en ik moedigde m'n paard aan met de gedachte: Denk aan je neven de wilde zebra's. Je kunt dit!
Is je paard gevoelig of aan het herstellen van hoefproblemen? Kijk dan uit dat een hardere of ruwere ondergrond geen kneuzingen of nieuwe problemen veroorzaken. Blijft je paard gevoelig, dan zul je waarschijnlijk de antwoorden voor je probleem in de voeding (lees suikergehalte) vinden of wellicht vind je in je zoektocht naar antwoorden een ander stukje van de grote hoevenpuzzel.
